К?лагра?м (абазначэнне: кг, kg) — адз?нка вымярэння масы ? метрычнай с?стэме мера? ? М?жнароднай с?стэме адз?нак вымярэння С?, ро?ная масе м?жнароднага эталона. Скарочанае пазначэнне: бел.: кг, м?жн.: kg.
К?лаграм | |
---|---|
![]() Камп'ютарная выява м?жнароднага прататыпа к?лаграма, побач намалявана цалевая л?нейка. Па памерах ён супаста?ны з мячом для гольфа, кра? маюць фаск? для м?н?м?зацы? зносу матэрыялу. | |
Кароткая назва | kg |
Названа ад | к?ла-[d] ? грам |
Папярэдн?к | grave[d] |
Абазначэнне адз?нк? | kg[1][2][…], кг, kg, кг, kg, ?"?[2], кг, кг, кг, ??, kg, кг, kg, kg, kq, kg, кг, кг, χγρ, kg, kg, кг, kg, kg ? kg |
Пера?тварэнн? да асно?най адз?нк? С? | 1 кг |
Пера?тварэнне ? ?ншыя адз?нк? вымярэння | 1 000 грам |
Ф?з?чная вел?чыня | маса[2][3], Дэфект масы ? rest mass[d] |
Метад вызначэння | матэматычная формула[d] |
![]() |
К?лаграм | |
---|---|
кг, kg | |
![]() Камп'ютарная выява м?жнароднага прататыпа к?лаграма, побач намалявана цалевая л?нейка. Па памерах ён супаста?ны з мячом для гольфа, кра? маюць фаск? для м?н?м?зацы? зносу матэрыялу. | |
Вел?чыня | Маса |
С?стэма | С? |
Эталон | Ёсць |
Тып | Асно?ная |
Гл. Прыста?к? С? | |
![]() |
Да 20 мая 2019 года к?лаграм застава?ся апошняй адз?нкай С?, якая вызначана пры дапамозе прадмета, як? бы? выраблены людзм?. Але XXVI Генеральная асамблея па мерам и вагам (13-16 л?стапада 2018 года) адобрыла[4] новае азначэнне к?лаграма, заснаванае на ф?ксацы? л?чбавага значэння Пастаяннай Планка. Рашэнне ?ступ?ла ? с?лу 20 мая 2019 года. Пры гэтым з практычнай кропк? гледжання вел?чыня к?лаграма не змян?лась, але ?снуючы ?прататып? (эталон) больш не вызначае к?лаграм, а з’я?ляецца вельм? дакладнай г?рай з патэнцыйна вымяраемай х?бнасцю.
Кратныя ? дзельныя адз?нк?
прав?цьНайменн? кратных ? дзельных адз?нак масы ад К. ?твараюць, дадаючы прыста?к? да слова ?грам?:
Кратныя | Дробныя | ||||||
---|---|---|---|---|---|---|---|
парадак | назва | абазначэнне | парадак | назва | абазначэнне | ||
101 г | дэкаграм | даг | dag | 10?1 г | дэцыграм | дг | dg |
102 г | гектаграм | гг | hg | 10?2 г | сантыграм | сг | cg |
103 г | к?лаграм | кг | kg | 10?3 г | м?л?грам | мг | mg |
106 г | мегаграм | Мг | Mg | 10?6 г | м?краграм | мкг | μg |
109 г | г?гаграм | Гг | Gg | 10?9 г | нанаграм | нг | ng |
1012 г | тэраграм | Тг | Tg | 10?12 г | п?каграм | пг | pg |
1015 г | петаграм | Пг | Pg | 10?15 г | фемтаграм | фг | fg |
1018 г | экзаграм | Эг | Eg | 10?18 г | атаграм | аг | ag |
1021 г | зетаграм | Зг | Zg | 10?21 г | зептаграм | зг | zg |
1024 г | ётаграм | ?г | Yg | 10?24 г | ёктаграм | ?г | yg |
За?ваг?: замест гектаграма (100 кг) звычайна выкарысто?ваюць адз?нку вымярэння ?цэнтнер?, замест мегаграма (1000 кг) — ?тона?.
Г?сторыя
прав?цьУ метрычнай с?стэме мера? (18 ст.) К. бы? вызначаны як маса 1 дм3 вады пры тэмпературы яе найбольшай шчыльнасц? (4 °С). Эталон К. бы? выраблены ? выглядзе цыл?ндрычнай г?ры з плац?ны (1799). У 1889 вызначэнне К. было зменена на дзейнае пасёння ? ? якасц? эталона зацверджаная г?ра з плац?на?рыдыевага сплаву. Адрозныя адз?нк? вымярэння для масы ? ваг? вызначаныя ? 1901 годзе.
Эталон к?лаграма
прав?цьДа 20 мая 2019 года к?лаграм бы? адз?най адз?нкай С?, якая вызначалась пры дапамозе прадмета, як? бы? выраблены людзьм?. Усе астатн?я адз?нк? вызначал?сь з дапамогай ф?з?чных уласц?васцей ? закона?.
Эталон бы? выраблены ? 1889 годзе, ? цяпер ?снуюць дакладныя аф?цыйныя яго коп??, як?я выкарысто?вал?сь як нацыянальныя ?зоры к?лаграма. Прыкладна раз у 10 гадо? нацыянальныя ?зоры пара?но?вал?сь з м?жнародным. Гэтыя пара?нанн? паказвал?, што дакладнасць нацыянальных узора? складае прыкладна 2 мкг. З-за таго што яны захо?ваюцца ? тых жа самых умовах, няма падста? л?чыць, што м?жнародны ?зор больш дакладны. Аднак, па вызначэнню л?чылась, што маса м?жнароднага ?зору дакладна ро?ная к?лаграму. З-за гэтага любыя змены ?снуючай масы эталону вял? да змянення? вел?чын? к?лаграма.
Гл. таксама
прав?цьЗноск?
- ↑ Logopedia
- ↑ а б в 6.5.2 // Quantities and units—Part 1: General — 1 — ISO, 2009. — P. 17. — 41 p.
- ↑ SI A concise summary of the International System of Units, SI — 2019.
- ↑ Historic Vote Ties Kilogram and Other Units to Natural Constants